به تازگی سازمان بهداشت جهانی(WHO) سه کشور عربی کویت، عربستان و عراق را در زمره بالاترین میزان نبودِ تحرک جسمی در سراسر جهان قرار داده است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید تنها یک سوم جمعیت این کشور کوچک  از کویتی‌ها و بقیه  ازمهاجران تشکیل می شود. کویت از گذشته‌های دور مورد توجه ایرانیان خطه جنوب بوده است اما بیشتر ما از این کشور چیز زیادی نمی‌دانیم، جز این‌که صنعت نفت قوی داشته و چندین سال می‌شود که دینار این کشور با ارزش‌ترین ارز جهانی است. به‌تازگی هم خبر طرح یارانه  نقدی کویتی‌ها معادل سالانه یک میلیارد و 350 میلیون تومان(ماهی 125 میلیون تومان) در مقابل برداشتن یارانه‌ها سر و صدای زیادی به پا کرد و در شبکه‌های اجتماعی کشور خودمان هم پربازدید شد. به همین بهانه و پرونده امروز زندگی‌سلام قصد داریم به سبک‌زندگی مردم این کشور، غذاهای مورد علاقه‌شان، آداب و رسوم ازدواج‌شان  و جاذبه‌های کمتر شناخته‌شده‌اش بپردازیم.

کشوری که ابتدا یک انبار آذوقه بود!
سال‌ها قبل بزرگ خاندان آل‌حمید، فرمانروای امارت احساء تصمیم به احداث کوت(قلعه‌ای کوچک) برای ذخیره آذوقه و جنگ‌افزارها در این سرزمین بیابانی گرفت. برای سال‌ها کویت صرفاً محلی گذرا برای عشایر عرب بود و با اسکان مردم در این سرزمین، کم‌کم این انبار آذوقه، شکل یک شهر را به خود گرفت و در سال 1110 هجری، دولتی به نام کویت برگرفته از کلمه کوت پایه‌گذاری شد. در نهایت این خاندان، امارت را به خاندان آل‌صباح که تا به امروز بر سر قدرت هستند سپردند. کویت تا سال 1961 میلادی تحت اشغال انگلیس بود و پس از مدتی استقلال یافت. ساختار سیاسی در این کشور، امیرنشینی است که رئیس حکومت«امیر» و نخست‌وزیر انتخابی امیر، رئیس دولت است. پایتخت این امیرنشین شهر مدرن کویت است که مرکز تمام فعالیت‌های اقتصادی، تجاری و فرهنگی است که در شکل و شمایل یک شهر کاملا مدرن ظاهر می‌شود. تا زمان کشف نفت در سال 1938میلادی، قایق‌ و کشتی‌سازی و کاوش و پرورش مروارید، دو صنعت متداول و درآمدزا در این کشور بود. بازرگانی کویت در قدیم بیشتر به دست ایرانیان به‌ویژه مردم بوشهر، خوزستان و فارس انجام می‌شد اما امروزه ذخایر عظیم نفتی و گازی در سرزمینی که فاقد یک وجب خاک کشاورزی است و البته واردات همه چیز(از شیر مرغ تا جان آدمیزاد)، این کشور را سرپا نگه‌داشته است.

تلاقی سنت و مدرنیته در برج‌های کویت
برج‌های کویت از عجایب این کشور است. سه برج زیبای نزدیک به هم با نماد انسان، فناوری و تجدید حیات اقتصادی پس از استقلال این کشور توسط یک معمار دانمارکی در ساحل خلیج‌فارس طراحی شد. طراحی برج‌ها ترکیبی از طراحی سنتی‌اسلامی با معماری مدرن است که اغلب با مناره‌های مساجد سمرقند و بخارا مقایسه می‌شوند. برج اصلی با 187 متر ارتفاع، دو کره دارد. کره پایین‌تر تا نیمه به‌عنوان منبع آب 4500مترمکعبی استفاده می‌شود و نیمه بالایی آن رستورانی با ظرفیت 90 نفر است. کره بالاتر هم که در ارتفاع 123 متری قرار دارد، هر 30 دقیقه یک دور کامل می‌چرخد و یک کافه و تالار پذیرایی در آن جای گرفته است. برج دوم 147 متر ارتفاع دارد و دارای یک مخزن آب است و برج سوم دارای تجهیزات لازم برای تأمین برق دو برج دیگر و برخی از قسمت‌های شهر کویت است. در ضمن پارک آکوا یکی از معروف‌ترین پارک‌های تفریحی در دنیاست که در مجاورت برج‌های کویت قرار گرفته و وسعتی بیش از 60 هزار مترمربع دارد و یکی از هیجان‌انگیزترین پارک‌های کره خاکی محسوب می‌شود.

«مچبوس» با سس تند «دقوس»، غذای ملی کویتی‌ها
از آن‌جا که در گذشته در بیابان سبزیجات و غلات در دسترس نبوده، گوشت غذای اصلی مردم این کشور محسوب می‌شده است. امروزه خوراکی‌های گوشتی، رژیم‌غذایی این مردم را در برمی‌گیرد حتی در وعده صبحانه! «مچبوس» را غذای ملی این کشور می‌دانند که با برنج باسماتی معطر، ادویه‌جات و گوشت گوسفندی یا مرغ تهیه و با سس قرمز تندی به‌نام «دقوس» سرو می‌شود. «مگلوبا» چیزی شبیه به ته چین خودمان با استفاده از برنج، گوشت و بادمجان است که پس از پخت در ظرفی برگردانده می‌شود. «مرگوگ» هم از غذاهای سنتی این کشور با گوشت کاملا پخته شده بره و انواع سبزیجات است که با نان خورده می‌شود. «لیگیمات» شیرینی مخصوص ماه رمضان شبیه به بامیه خودمان اما به شکل توپک‌های گرد است. «بلالیت» یک پاستای شیرین با رشته‌، شکر و زعفران است که اغلب به عنوان صبحانه یا دسر میل می‌شود. در مراسم خاص مثل عروسی‌ها «قوزی» گوسفند کامل کباب شده روی برنج زعفرانی با آجیل‌های معطر از جمله پذیرایی‌های ویژه این مردم از مهمانان برای به‌رخ‌کشیدن سخاوت‌شان است.

این‌جا همه چیز در اوج بی‌نظمی است
بیشتر مهاجرانی که به کویت سفر کرده‌اند، از وضعیت شلوغ و هرج و مرج موجود در خیابان‌ها و بازارهای شهرهای اصلی این کشور گله‌مند بوده و نارضایتی خود را بابت  آن اظهار کرده‌اند. بی‌نظمی موجود در کویت به کارهای اداری این کشور نیز بسط پیدا کرده است. در ضمن ورزش در کویت دارای جایگاه ایده‌آلی نبوده و در سال‌های اخیر انواع تیم‌های ملی این کشور به جز قایقرانی نتوانسته اند موفق به کسب رتبه‌های مطلوب در قاره آسیا شوند. از دیگر معایب کویت می‌توان به امتیاز به نسبت پایین گذرنامه این کشور اشاره کرد؛ جایگاه گذرنامه کویت پایین‌تر از کشورهایی چون قطر و گرجستان بوده و افراد با گذرنامه این کشور، ملزم به گرفتن روادید برای سفر به 96 کشور جهان هستند.

از شترسواری روبات‌ها تا شاهین، نماد ملی
بد نیست بدانید که کویتی‌ها میانه بسیار خوبی با فناوری دارند و در استفاده از فناوری‌های نو پیشگام هستند. از طرفی در فرهنگ کشورهای عربی همیشه ردپایی از شتر دیده می‌شود زیرا شتر از معدود حیواناتی است که در شرایط سخت بیابان، گرمای سخت تابستان و کم آبی، تحمل بالایی در این سرزمین‌ها دارد. شترها در گذشته نقش پررنگی در زندگی مردم داشتند و امروزه برگزاری مسابقات شترسواری بسیار متداول است. این کشور به‌تازگی در پاسخ به اعتراض برخی سازمان‌ها مبنی بر حضور بچه‌ها در این مسابقات، دست به ابتکار جالبی زده است. در این مسابقات شترها توسط روبات‌های انسان‌نما هدایت می‌شوند. به این‌ترتیب که روبات‌ها را سوار بر شتر می کنند و صاحب روبات، شتر را با دستگاه کنترل از راه دور مدیریت می‌کند. شاهین یا فالکون، این پرنده خوش‌سیما و با جبروت هم در این کشور بسیار پرطرفدار است و به نوعی نماد ملی این کشور محسوب می‌شود. متاسفانه در سال‌های اخیر داشتن این گونه پرندگان شکاری تبدیل به تفریحی تجملاتی شده و میزان قاچاق این پرندگان به کشورهای عربی هم بیشتر شده است.

مسجد بزرگ کویت با رگه‌های معماری‌ایرانی
وقتی صحبت از جاذبه‌های مکانی یک کشور مسلمان می‌شود، حتما نام یک مسجد بزرگ با معماری خاص هم درمیان است. مسجد بزرگ کویت مشهور به «نگین مساجد شهر» با وسعت 46 هزار مترمربع یک نمونه عالی از سبک معماری اسلامی با ردی از هنر معماری ایرانی مزین به حکاکی 99 نام خدا در گنبد این مسجد است. مسجد بزرگ با گنجایش 170  هزارنمازگزار، میزبان مسلمانان این کشور برای برگزاری مراسم مذهبی و رسمی است. این کشور کوچک بیش از 200 مسجد فعال دارد که 135 مسجد به اهل سنت و بقیه مربوط به شیعیان است. در ضمن و طبق آمارها حدود 800 حسینیه، تکیه و دیوانیه که مرکز سوگواری و تبلیغ تشیع است در کویت فعالیت دارد و سخنرانی‌ها و مراسم در این حسینیه‌ها به زبان عربی و فارسی است. حسینیه اشکنانی‌ها یکی از حسینیه‌های مهم، زیبا و مدرن شیعیان کویت است که برنامه‌ها و سخنرانی‌های آن به زبان فارسی است و اغلب سخنرانان دعوت شده از ایران هستند. بانی این حسینیه مرحوم حاج احمد اشکنانی، یکی از تجار اشکنان از توابع لارستان فارس است. «دیوانیه» قدمتی 100 ساله دارد و بخش اصلی هر خانه شخصیت‌های مذهبی، اجتماعی و سیاسی سرشناس کویتی و غیرکویتی است که محل ملاقات، حل اختلافات و گفت‌وگوی مردان است. از این دیوانیه‌ها برای مهمانی‌ها، عروسی، اعیاد و عزاداری هم استفاده می‌شود.

ازدواج داخل طبقاتی و روابط خانوادگی مستحکم 
بیشتر ازدواج‌ها در کویت همچنان سنتی و در داخل طبقات اجتماعی مشابه انجام می‌شود. کویت شامل پنج طبقه اجتماعی بر اساس دارایی افراد شامل خانواده حاکم، تجار قدیمی، بادیه نشینان، عشایر صحرای عربستان که با ظهور صنعت نفت در کویت ساکن شده‌اند و غیرعرب‌هاست. زنان صرف‌نظر از سن‌شان برای ازدواج به اجازه پدر احتیاج دارند. برخلاف اغلب کشورهای دنیا، زنان کویتی پس از ازدواج همچون زنان ایرانی با نام‌خانوادگی خودشان به زندگی ادامه می‌دهند. در کویت بیش از هر کشور عربی دیگر، زنان نقش‌های برجسته‌ای را در زندگی حرفه‌ای دارند و در کنار مردان در جامعه فعالیت می‌کنند. روابط خانوادگی در میان بومیان بسیار مستحکم است و فرزندان تا پیش از ازدواج با خانواده زندگی می‌کنند و پس از ازدواج هم مایل هستند که در خانه‌هایی نزدیک به خانواده خود ساکن شوند. به همین دلیل خانه‌ها ، مناسب برای خانوادهای پرجمعیت ساخته می‌شوند و یک خانه کویتی در خود پدر و مادر، والدین آن‌ها، پسران و همسران آن‌ها، نوه‌ها، دختران و پسران مجرد را شامل می‌شود.

لذت رانندگی با خودروی شخصی در کویت
رفت‌وآمد با خودروی شخصی ،محبوب‌ترین گزینه انتخابی مردم کویت برای حمل و نقل است. تازه‌واردان به این کشور، از قیمت بسیار ارزان بنزین در کویت شگفت‌زده می‌شوند. بیشتر خودروها در این کشور مجهز به رادیاتور بزرگ و سیستم تهویه مطبوع برای قابل تحمل‌کردن گرماست. ایستگاه‌های سوخت، دولتی است. قیمت بنزین در این کشور حدود 24/0 دلار آمریکا در هر لیتر است، در حالی که مثلا در آمریکا قیمت بنزین بیش از 10 برابر این عدد است. ضمن این که زیرساخت‌های بزرگراهی این کشور به‌خوبی توسعه‌یافته و با استانداردهای بالاست. همین چند دلیل کافی است که مردم لذت رانندگی را از خودشان در این کشور دریغ نکنند. کویت یکی از کشورهایی است که بیشترین مصرف سالانه بنزین به دلیل قیمت بسیار پایین را داشته و در این زمینه پس از آمریکا و کانادا ، رتبه سوم را به خود اختصاص داده است.

دعوت کویتی‌ها را رد نکنید
مردمان کویت بسیار مهمان نواز هستند و اگر یک کویتی، شما را به خانه خودش دعوت کرد، نباید به درخواستش جواب منفی بدهید چون این کار نوعی بی‌احترامی محسوب می‌شود و کویتی‌ها از چنین اتفاقی ناراحت می‌شوند. در ضمن، وقتی وارد منزل یک کویتی می‌شوید بلافاصله کفش‌هایتان را در آورید مگر آن‌که صاحبخانه بگوید که ورود با کفش مشکلی ندارد. کویتی‌ها عقیده دارند که به دلیل وجود زن در خانه و مهم بودن پاکیزگی منزل برای انجام امور دینی، نباید با کفش وارد خانه شد.

پوشش سنتی که زیبا و نفیس است
پوشش مردم در این کشور، بیشتر اسلامی است، «دشداشه» لباس بلند و راحت مردانه‌ای است که یکسره و تا مچ پا با دو نوع عراقی یقه‌دار و اماراتی بدون‌یقه، معمولا به رنگ سفید در تابستان و رنگ‌های تیره‌تر در زمستان است. چفیه هم نوعی سربند پارچه‌ای است که روی سر گذاشته می‌شود تا از سر، چشم و دهان افراد در برابر آفتاب و شن محافظت کند. چفیه خود توسط «عقال»، حلقه‌ای سیاه رنگ از نخ‌های بافته شده روی سر محکم می‌شود. عبایه یا عبا، چادری عربی و زنانه است که در طرفین شانه‌های آن آستینی دارد که دست به راحتی از آن بیرون می‌آید. لباس سنتی زیر عبا هم پیراهنی بلند و رنگین با گلدوزی نفیس روی یقه و سرآستین است.

منبع: خراسان