گره زدن اقتصاد ایران با انتخابات آمریکا در این روز‌ها آنقدر جدی شده است که مناظرات، بیماری ترامپ، خروج او از قرنطینه یا هر اتفاق کوچک دیگری به خوبی در کشور رصد شده و بلافاصله نتیجه آن بر تغییر نرخ دلار خود را نشان می‌دهد. آنچه می‌تواند موجب بی ثباتی اقتصادی و به تعبیر برخی فروپاشی اقتصادی شود.

 احسان سلطانی اقتصاددان در این باره در گفتگو با فرارو اظهار کرد: ما اقتصادمان را به انتخابات آمریکا گره نزدیم. متاسفانه تصورات من این است گرو‌هایی که از افزایش نرخ ارز سود می‌برند روی اقداماتی که آمریکا کرده و می‌کند مانور می‌دهند و سوء استفاده می‌کنند. همین موجب شده تا نرخ ارز بی‌قاعده بالا برود. حتی در جامعه ما برخلاف نتایج نظرسنجی‌ها که نشان می‌دهد ترامپ روز به روز عقب می‌رود این جو ایجاد شده که ترامپ در آخرین لحظه رئیس جمهور می‌شود.

وی افزود: طبق آخرین نظرسنجی‌ها بایدن 61 درصد و ترامپ 35 درصد رای دارد و فاصله شان زیاد شده البته ممکن است باز هم اتفاقی بیفتد، اما در جامعه ما طوری شده که تصور این است که ترامپ رئیس جمهور می‌شود. جوی در جامعه ایجاد شده که فشار آمریکا زیاد شده و دلار باید بالا برود یعنی از این جو سوءاستفاده می‌کنند.

این اقتصاددان ادامه داد: هر چند اصولا اگر یک رئیس جمهور منطقی‌تر و عاقل‌تری در آمریکا روی کار بیاید کار‌های بی‌منطقی مثل ترامپ نمی‌کند و حداقلش این است که با ما برخورد منطقی‌تر می‌کند. مسئله دوم این است که گفته می‌شود ترامپ فشارهایش را بر ایران زیادتر کرده تا به روشی با ایران به مصالحه برسد و پیش از انتخابات برگه برنده‌اش را رو کند. این تا حدی درست است، اما خیلی روی فشار آمریکا مانور داده شده و سوءاستفاده شده تا نرخ ارز بالا برود. خب اگر ترامپ کنار برود این فشار‌ها نیز پایان می‌گیرد.
 
سلطانی بیان کرد: بدبختی ما این است که از طرفی با آمریکا مبارزه می‌کنیم از طرفی هم اقتصاد ما دلاریزه شده است. بین سیاست اقتصادی ما و سیاست خارجی ما 180 درجه اختلاف وجود دارد. ما داریم با آمریکا مبارزه می‌کنیم، ولی مجموعه سیاست‌های اقتصادی را دنبال می‌کنیم که درآمریکا هم اینقدر دنبال نمی‌شود. همه چیز را به عهده بازار گذاشتیم. طوری که هرج و مرج شده است. اگر می‌خواهیم با آمریکا مبارزه کنیم حداقل نباید این قدر فساد داشته باشیم، این قدر هرج و مرج اقتصادی داشته باشیم که هر کسی زورش می‌رسد هر کاری می‌خواهد می‌کند. نمی‌شود از یک سمت با آمریکا مبارزه کنی و از سوی دیگر کشور درگیر هزار جور مسئله اقتصادی باشد. متاسفانه سیاست اقتصادی ما تناسبی با بحث ما در مبارزه با آمریکا ندارد.

وی اضافه کرد: اگر ما می‌خواهیم با آمریکا مبارزه کنیم باید برنامه اقتصادی داشته باشیم که کمتر لطمه بخوریم، ولی الان برنامه‌ای داریم که بیشترین لطمه را از هر حرکت آمریکا می‌خوریم. اینجا پارادوکس وجود دارد. پارادوکس مسخره‌ای هم است.

او افزود: در سال‌های 97 و 98 در مجموع طبق آمار بانک مرکزی و برآورد سی - چهل میلیارد دلار امسال، ما بیش از سیصد میلیون دلار ارز در ذخایر ارزی داشتیم. کل ارز مصرفی مردم هم بیش از 100 میلیون دلار نبود تا به زندگی شان برسند. اما دلار گران شد. چون یک جریاناتی در داخل کشور علاقه‌مند هستند که این تنش‌های سیاسی با آمریکا وجود داشته باشد و به آن دامن می‌زنند، چون از این ماجرا استفاده اقتصادی می‌کنند. اگر می‌توانیم با آمریکا مبارزه کنیم، اما با این سیاست اقتصادی نمی‌شود. اگر هم نمی‌توانیم چرا مبارزه می‌کنیم.

این اقتصاددان در ادامه گفت: شما می‌توانید برنامه‌ای بریزید و بر اساس این برنامه سه سال هم با آمریکا جنگ کنید یا به اصطلاح در تنش باشید، اما در ایران دو مسئله با هم در تناقض است. یکی اینکه نزدیک به 40 سال است در حال مبارزه با آمریکا هستیم. از سوی دیگر سیاست اقتصادی ما به گونه‌ای است که هر دوره باید به آمریکا به شکلی کنار بیاییم.

وی افزود: اگر می‌خواهیم با آمریکا مبارزه کنیم این چه سیاست اقتصادی است. اگر نمی‌خواهیم مبارزه کنیم چرا مصالحه نمی‌کنیم. از سال 97 وارد این تحریم‌ها شدیم. شرکت‌ها و بانک‌های خصولتی و بنگا‌های اقتصادی وابسته به قدرت سود‌های کلان بردند. مصارف آن‌ها به ریال و درآمدشان به دلار است. آن وقت مردم بیچاره درآمدشان به ریال و مصارف شان به دلار است. هزینه را مردم باید بدهند؟ این سوال برانگیز است. چرا مردم باید هزینه بدهند؟ چرا این نهاد‌های وابسته به قدرت نباید هزینه و تاوان بدهند؟ در سه سال گذشته در همین تحریم‌ها کلی ارز از کشور خارج شده این ارز کجا رفته است؟

این کارشناس تصریح کرد: این‌ها داستانی است. آنچه ما می‌بینیم این است که عده‌ای از این رابطه با آمریکا سود می‌برند. از این‌که آمریکا هر روز ایران را تهدید کند سود می‌برند و نرخ ارز را بالا می‌برند و به مردم بیشتر فشار می‌آوردند و قیمت‌ها را گران می‌کنند. این‌که نمی‌شود اگر می‌خواهی با آمریکا مبارزه کنی چرا درآمد مردم باید پایین بیاید؟ چرا باید دستمزد‌ها سرکوب شود؟ این‌ها همه سوءاستفاده از تحریم‌ها و کاسبی از تحریم‌ها است. عده‌ای اینقدر دفعه پیش تحریم‌ها به دهانشان مزه کرده است که همین طوری دارند سوء استفاده می‌کنند. گروه دیگری هم دارند فضا را تشدید می‌کنند. جو عمومی طوری شده است که ترامپ رئیس جمهور می‌شود، چون عده‌ای از ریاست جمهوری ترامپ سود می‌برند.

وی تشریح کرد: اقتصاد ما را به انتخابات آمریکا پیوند دادند. هر چند بی‌پیوند نیست، ولی آن را بسیار حساس کردند تا نرخ دلار را بالا ببرند و سود کنند. به طوری که تورم در جامعه ایران نه دیگر ربطی به نقدینگی و نه به پول دارد فقط با نرخ دلار ربط دارد. نرخ دلار را هم تحریک می‌کنند تا بالا برود. ما سه سال پیش 100 میلیون دلار درآمد ارزی و امسال سی- چهل میلیون درآمد ارزی داشتیم. دلار این کشور شده یک سوم، پس نرخ دلار باید سه برابر شود چرا پس هفت- هشت برابر شده است، چون دارند کشور را غارت می‌کنند.

او افزود: تحقیقی کرده‌ایم که هنوز منتشر نشده است. طبق این تحقیق، 80 درصد صادرات غیرنفتی ما متکی به رانت منابع هست و بقیه آن وابسته به رانت آب و اینهاست. فرض کنیم 30 درصد هزینه دلاری باشد و یک تولیدکننده 15 درصد سود داشته باشد. این تولید کننده با توجه به تورم بانک مرکزی که بالاتر از مرکز آمار است اگر 15 سنت در هر دلار صادرات، سود داشته باشد با نرخ الان دلار این سود به 51 سنت رسیده است. یعنی این‌ها دارند سود‌های کلان می‌برند. از اول امسال دلار 16 هزار تومانی 28 هزار تومان شده است، اما چقدر هزینه تولید کننده بالا رفته است؟ هزینه‌های برق، آب و حقوق کارگر مگر چقدر بالا رفته است؟ این یعنی 12 هزار تومان افزایش نرخ دلار برای این‌ها سود خالص است.

این کارشناس تأکید کرد: معلوم است که عده‌ای دارند مملکت را غارت می‌کنند. تا الان هر تحریمی بوده صورت گرفته است دیگر آمریکا چه می‌خواهد بکند فقط مانده حمله کند. حد نهایی فشار‌های آمریکا علیه ایران صورت گرفته است. اما مدام جو روانی درست می‌کنند که مکانیسم ماشه فعال شد، دلار بالا می‌رود، ترامپ سرما می‌خورد دلار بالا می‌رود این دیگر سوءاستفاده است تا دلار را بالا ببرند و مردم را غارت کنند. خیلی ساده است و مسئله پیچیده‌ای نیست. دیگر همه چیز اینقدر به همه چیز ربط ندارد. اینقدر که مسایل ما به آمریکا وابسته شده در خود آمریکا این طوری نیست!