سمانه معظمی/ توییتر در طول 4سال حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید مهم‌ترین وسیله ارتباطی او با مردم و طرفدارانش بوده و رئیس‌جمهور آمریکا از این شبکه اجتماعی برای اعلام هر واکنشی از انتقاد، توهین، اعلام جنگ و تقدیر تا صدور فرمان، سیاستگذاری و حتی عزل و نصب مقامات استفاده کرده است. توییت‌های ترامپ به‌ویژه بعد از انتخابات امسال رنگ و بوی جدیدی گرفت و روزی نبوده که او ادعایی درباره تقلب در رأی‌گیری مطرح نکند؛ ادعاهایی که به‌دلیل جایگاه سیاسی او با واکنش نرمی از سوی توییتر همراه بوده و تنها به خوردن برچسب هشدار محدود شده است. اما با نزدیک‌شدن به پایان دوره ریاست‌جمهوری ترامپ، ارتباط او با شبکه اجتماعی محبوبش وارد مسیر پیچیده‌ای می‌شود.

طبق سیاست‌های توییتر اگر کاربران، قوانین این شرکت مانند ممنوعیت آزار و توهین را نقض کنند، یا باید توییت خود را حذف کنند یا حسابشان موقتا مسدود می‌شود. اما سیاست توییتر مبنی بر مصون بودن «رهبران جهان، نامزدها و مقامات» باعث شده که تاکنون این شبکه واکنش شدیدی به توییت‌های ترامپ نداشته باشد. با این حال جک دورسی، مدیرعامل توییتر اخیرا اعلام کرد که این سیاست در مورد «مقامات پیشین» صدق نمی‌کند و اگر صاحب یک حساب کاربری دیگر مقام رسمی نداشته باشد، از این امتیاز برخوردار نخواهد بود. بنابراین حالا ترامپ کمتر از 2‌ماه فرصت دارد تا از مصونیتی که به‌دلیل رئیس‌جمهور‌بودن دارد، استفاده کند. از روزی که کاخ سفید را ترک می‌کند، اگر توییتی برخلاف قوانین منتشر کند، یا پستش حذف می‌شود یا حتی ممکن است حساب کاربری‌اش معلق شود.
اما این همه امتیازی نیست که ترامپ از دست می‌دهد؛ توییتر اعلام کرد که دسترسی حساب رسمی رئیس‌جمهور آمریکا  (POTUS@) را روز معارفه رئیس‌جمهور منتخب یعنی 20ژانویه (اول بهمن) به جو بایدن واگذار می‌کند. البته این حساب جدا از حساب شخصی ترامپ است که 88.9میلیون دنبال‌کننده دارد. او معمولا از حساب رسمی ریاست‌جمهوری که 32.8میلیون دنبال‌کننده دارد، برای بازنشر پیام‌هایش استفاده می‌کند.

آغاز رویارویی توییتر با ترامپ
اوج فعالیت‌های رئیس‌جمهور آمریکا در توییتر، طی یک‌سال گذشته بوده است. به نوشته مجله آتلانتیک، ترامپ طی 10‌ماه گذشته حدود 5300توییت پست کرده است. نخستین واکنش توییتر به توییت‌های بحث‌برانگیز ترامپ بهار امسال بود که زیر توییتی که اطلاعات بی‌پایه ‌و اساسی درباره کرونا مطرح کرده بود، برچسب هشدار زد. در طول تابستان و پاییز نیز توییت‌های ترامپ درباره رأی‌گیری پستی و تقلب در انتخابات، برچسب قابل تأیید نبودن خورد و لینک اطلاعات معتبر زیر آن به نمایش گذاشته شد. از 14آبان یعنی روز بعد از انتخابات، یک‌سوم توییت‌های رئیس‌جمهور آمریکا برچسب هشدار دریافت کرده است.
کارشناسان معتقدند توییتر این روزها در شرایط سختی قرار دارد و نمی‌داند چه سیاستی را در قبال رئیس‌جمهور آمریکا در پیش بگیرد. بستن حساب ترامپ بعد از رفتن او از کاخ سفید می‌تواند به‌عنوان یک اقدام سیاسی تند از سوی راستگراها تعبیر شود و ممکن است ترامپ و دنبال‌کننده‌هایش را به پلتفرم‌های دیگری سوق دهد که نظارت سختگیرانه‌ای بر مطالب منتشرشده وجود ندارد. اگر هم به او اجازه دهد مثل قبل به فعالیت خود ادامه دهد، برخلاف سیاست‌هاست و برای وجهه این شرکت خوب نیست. نگاهی به موارد مشابه نشان می‌دهد که توییتر برای اینکه متهم به سانسورکردن نشود، تاکنون در مورد بستن حساب افراد مشهور کاملا محتاطانه رفتار کرده است. برای مثال در مورد الکس جونز، یکی از چهره‌های رسانه‌ای گروه‌های راست افراطی در آمریکا، ابتدا مدتی در برابر محدودکردن حساب او مقاومت کرد، اما در نهایت صفحه جونز را مسدود کرد. بر همین اساس، برخی معتقدند که توییتر شمارش معکوس را برای بستن حساب ترامپ شروع کرده و قطعا این کار را انجام می‌دهد.

خط قرمز توییتر
به‌نظر می‌رسد ترویج خشونت، می‌تواند خط قرمز توییتر باشد. برایان اوت، استاد ارتباطات دانشگاه دولتی میزوری می‌گوید: «ترامپ تاکنون بارها تمایل خود به مشروع جلوه دادن خشونت را نشان داده و حتما این کار را در آینده هم انجام خواهد داد.» به اعتقاد او ترامپ در آخر مجبور می‌شود توییتر را ترک کند. حتی طرفداران آزادی بیان نیز معتقدند دسترسی ترامپ به توییتر در صورت ترویج خشونت باید محدود شود. به اعتقاد آنها، وقتی صحبت از آزادی بیان می‌شود، استثناهایی وجود دارد که خشونت‌طلبی ازجمله آنهاست و توییتر حتما این مورد را در نظر می‌گیرد. توییتر تاکنون بارها قوانین خود را به‌روز کرده، اما مشخص نیست اگر ترامپ فورا اعلام کند که برای انتخابات ریاست‌جمهوری2024 نامزد می‌شود، ممکن است دوباره در فهرست مصونیت این شرکت قرار بگیرد یا خیر. از سوی دیگر برخی معتقدند تصمیمی که توییتر می‌گیرد چندان اهمیتی ندارد. زیرا ترامپ در حال حاضر چنان شخصیت پرنفوذی است که به‌راحتی قابل حذف‌شدن نیست. تاکنون هیچ‌کدام از شخصیت‌هایی که توییتر حسابشان را محدود کرده به اندازه ترامپ شناخته‌شده نبوده‌اند. بنابراین مشخص نیست که محدودکردن حساب او چه عواقبی می‌تواند داشته باشد. اگر رئیس‌جمهور آمریکا در توییتر بماند، قدرت و نفوذ او بعد از رفتن از کاخ سفید کمرنگ نمی‌شود. ترامپ در طول 4سال ریاست‌جمهوری 60میلیون دنبال‌کننده به‌دست آورده و فقط از روز انتخابات تاکنون 1.5میلیون دنبال‌کننده جدید داشته است. او قطعا بعد از خداحافظی با ریاست‌جمهوری نیز از این انبوه مخاطب نهایت استفاده را برای پیش بردن اهدافش می‌کند.

کوچ به فیسبوک؟
یکی از احتمالاتی که در صورت خروج ترامپ از توییتر مطرح می‌شود، فعال‌شدن او در فیسبوک است. به نوشته نیویورک‌‌تایمز، فیسبوک برعکس توییتر گفته که این شبکه اجتماعی سیاست خود را در قبال ترامپ بعد از رفتن از کاخ سفید تغییر نمی‌دهد. در طول هفته‌های اخیر و بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری، فیسبوک تعداد کمی از پست‌های ترامپ را برچسب‌گذاری کرده و اصولا در این زمینه دیدگاه محتاطانه‌تری داشته است. فیسبوک اصولا پست‌های مقامات را صحت‌سنجی نمی‌کند، اما سخنگوی این شرکت گفته که ممکن است این کار را در مورد ترامپ بعد از پایان ریاست‌جمهوری انجام دهد. 

 11سال حضور ترامپ در توییتر
ترامپ حساب توییتر خود را 11سال پیش یعنی 4می‌2009 برابر با 14اردیبهشت1388 باز کرد و از آن زمان تاکنون حدود 59هزار توییت منتشر کرده است. اما فعالیت سیاسی او در این شبکه از سال2011 آغاز شد. 15تیر1390، باراک اوباما برای نخستین‌بار در جهان، در مصاحبه زنده یک رئیس‌جمهور در توییتر شرکت کرد و در گفت‌و‌گو با جک دورسی به پرسش‌های توییتری مردم پاسخ داد. در آن روزها اوباما و اطرافیانش تازه متوجه تغییر ذائقه رسانه‌ای مردم شده و تلاش خود را برای جدی‌گرفتن شبکه‌های اجتماعی آغاز کرده بودند. 2هفته پیش از این مصاحبه نیز رئیس‌جمهور پیشین آمریکا نخستین توییت خود را از حساب کاخ سفید منتشر کرده بود. این مصاحبه توییتری که پوشش رسانه‌ای گسترده‌ای گرفت برای ترامپ یک پیام ویژه داشت: «اگر توییت کنی، مردم تو را می‌بینند.» کارشناسان معتقدند که ترامپ در واقع نخستین‌بار در آن روز فعالیت سیاسی خود را در توییتر آغاز کرد. بیشتر پست‌های ترامپ تا پیش از آن روز درباره برنامه تلویزیونی و تجارت شخصی‌اش بود، اما از آن به بعد با انتقاد به سیاست‌های اوباما، چاشنی سیاسی پیدا کرد.

منبع: همشهری